Eğitim Uçağımız Hürkuş

7 Ocak 2017 Okuma süresi: 4dk, 49sn

2006 yılının Mart ayında SSM ile TUSAŞ arasında imzalanan anlaşma ile “Türk Başlangıç ve Temel Eğitim Uçağı Projesi” yürürlüğe girmiştir.
HÜRKUŞ eğitim uçağı projesi çerçevesinde, özgün bir eğitim uçağı
prototipinin tasarlanması, geliştirilmesi, test ve doğrulamasının
yapılması, üretiminin ve sertifikasyonunun gerçekleştirilmesi, ve
sisteme ait teknik veri paketinin oluşturulması hedeflenmiştir. HÜRKUŞ,
EASA CS 23 kurallarına göre tasarlanmış, sertifiye edilmiştir. Gece ve
gündüz görev yapabilme kabiliyeti ile öğretmen ve öğrenci pilotun arka
arkaya oturduğu, tek turboprop motorlu bir tasarım sahiptir. Uçak
ayrıca, genel kullanım, aletli uçuş, seyrüsefer ve formasyon eğitim
aşamalarını gerçekleştirebilme özelliklerini de taşımaktadır. Standart
uçak sistemlerinin yanı sıra, kabin basınçlandırma, koltuk fırlatma
sistemi ve uçak üzeri oksijen üretimi sistemine (OBOGS) sahiptir. 2014
yılının Aralık ayı içerisinde Milli Savunma Bakanlığından yapılan
açıklamada ilk HÜRKUŞ’un 2018 yılında Türk Hava Kuvvetlerinin
envanterine alınmasının öngörüldüğü belirtilmiştir.

Genel özellikleri

HÜRKUŞ
uçağı aynı zamanda “glass/cam kokpit” olarak bilinen tamamen dijital
elektronik gösterge sistemlerine sahiptir. Bu dijital elektronik
göstergelerin temel amacı kokpitteki aşırı miktarda gösterge saati
kalabalığını azaltarak pilotların kontrol yeteneklerini artırmaktır.
Elektronik dijital göstergelerin kullanımı verilerin pilota, muharip
uçaklardaki bütünlük içerisinde ulaştırılmasını sağlayacaktır. Bu
anlamda HÜRKUŞ oldukça çağdaş ve yüksek teknoloji kullanan bir eğitim
uçağı olacak ve pilotları muharip uçaklara hazırlayacaktır. Tüm uçuş,
yatış-dönüş, suni ufuk ve durum göstergeleri, motor göstergeleri ve uçak
sistemlerine ait göstergeler 2 ana LCD ekranda pilota iletilecektir.
Bunun dışında yedek uçuş göstergesi de bağımsız bir LCD ekran olacaktır.
Tüm seyrüsefer ve iletişim ekipmanları tek bir elektronik panelden
kontrol edilecek, bu da kontrollerin oldukça düzenli olmasını
sağlayacaktır. Bu üstün elektronik yetenekleri HÜRKUŞ’u
sınıfının en iyilerinden biri yapmaktadır.

Tahminlere göre 2010 lu
yıllarda dünya ordu ve hava yollarının envanterlerindeki eğitim
uçaklarının pek çoğu ekonomik ömrünü doldurmaktadır. Dolayısı ile
yüzlerce eğitim uçağı açığından oluşan ciddi bir Pazar beklenmektedir.
Bu nedenle HÜRKUŞ’un EASA’dan
sertifiye edilmiş ve sınıfında üstün özellikler taşıyan bir uçak olması
oldukça önemlidir. Üstün elektronik özellikleri ve bir eğitim uçağı
için sıra dışı olan uçak sistemleri (OBOGS, 0/0 fırlatma koltuğu
gibi…) sayesinde bir jet uçağındaki sistemlere oldukça yakındır.
Dolayısı ile HÜRKUŞ temel pilotaj eğitimi yanı sıra muharip pilotların
temel eğitimlerinde de kullanılabilecek bir uçaktır. Projede gelişmiş
elektronik, mekanik ve aerodinamik özelliklerin gerçekleştirilebilmesi
için kalabalık bir ekip çalışmıştır.

Ayrıca HÜRKUŞ’un farklı modelleri için çalışmalar da başlamıştır. Sahil Güvenlik Komutanlığı için Keşif ve Gözetleme amacıyla kullanılacak bir türevi geliştirilmektedir.
HÜRKUŞ uçağı aynı zamanda TUSAŞ mühendisleri tarafından geliştirilen
uçuş kontrol yazılımını içeren merkezi kontrol bilgisayarlarını da
taşımaktadır.
İnsan makine arayüzünün uygun bir şekilde sağlandığı, pilot
güvenliği; pilot rahatlığı, kullanılabilirlik, güvenlik ve idame
edilebilirlik kriterlerinin ergonomik açıdan da düşünüldüğü bir uçak
olacaktır. HÜRKUŞ’ta teknik özelliklerin sağlanmasının yanı sıra ürünün
insan ilişkisi ile ilgili çalışmalarda yapılmaktadır.

12 Temmuz 2016’da Avrupa Havacılık Emniyet Ajansı (European Aviation
Safety Agency / EASA) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM)’nden tip
sertifikalarını, İngiltere Farnborough International Airshow (FIA)
sırasında almıştır. Alınan sertifikalar için 18 Ağustos’ta da Ankara
Tusaş tesislerinde tören düzenlenmiştir.
Törende konuşan Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, Hürkuş projesinde
yerlilik oranının %60’lara geldiğini ve amaçlarının %80’ler seviyesine
gelmek ve nitelik artışı yakalamak olduğunu belirtti.

HÜRKUŞ, A (Temel eğitim uçağı) ve B (Askeri kullanım uçağı) olmak üzere iki farklı konfigürasyonda üretilecektir.