Astronom, Matematikçi ve Dil Bilimci Olan Ali Kuşcu Kimdir ?

ali-kuscu

Astronom, matematikci ve kelam alimi olan Ali Kuşcu 1403’te semerkant doğumludur. Astronoma ve matematiğe ilgisi babasından gelmektedir. Babası Muhammed Timirun astronomu ve Uluğ Bey’in Kuşcu’su olduğu için ailesi “Kuşcu” lakabı ile anılır. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşcu, Bursalı Kadızâde Rûmî, Gıyaseddin Cemşid ve Muînuddîn Kâşî’den Matematik ve astronomi dersi aldı.

Ali Kuşcu Semerkant ve Kırman’da eğitim aldı. Eğitimini aldıktan sonra Uluğ Bey’e yardımcı ve rasathanesine (gözlemevine) müdür oldu.  Tebriz’de Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi ve Osmanlı Devleti ile barış görüşmelerinde yardımını istedi. Ali Kuşçu, Uzun Hasan’ın sözcülüğünü yaptıktan sonra II. Mehmed’in davetiyle İstanbul’a geldi. Osmanlı – Akkoyunlu sınırında Fatih Sultan Mehmed’in emriyle büyük bir törenle karşılanan Ali Kuşçu, Ayasofya medresesine müderris oldu. 16 Aralık 1474 tarihinde İstanbul’da vefat etti.15 yüzyıla özgü mezarı Eyüp Sultan türbesi etrafındaki hazirededir.

Soyunun bir kısmı Yavuz Sultan Selim’in Kahramanmaraş’ı fethetmesinden kısa bir süre sonra o bölgede Şiî Mezhebi’nin tekrar artması sonucu Ali Kuşçu’nun torunlarından bir kısmı ferman ile Kahramanmaraş’a gönderilmiştir. Geriye kalan torunları ise daha sonra Düzce’ye kendi arzularıyla göç etmişlerdir. Kahramanmaraş’ta bulunan ailenin bir kısmı da Cumhuriyet’in ilanından sonra Bursa’ya yerleşmişlerdir.

Bursa’daki Fuat Kuşçuoğlu Caddesi de ismini Ali Kuşçu’nun torunlarından Fuat Bey’in isminden almıştır. Soyu Kahramanmaraş, Düzce ve Bursa’da Kuşçuoğlu soy isimleriyle devam etmektedir. Ali Kuşçu’nun 15.yüzyıla özgü mezarı İstanbul, Eyüpsultan Cami haziresindedir.

İcat veya buluşları olarakta, Ali Kuşcu Ayın haritasını çizmiştir. Daha sonra istanbulun enlem ve boylamını belirlemiş/ölçmüş, bir çok güneş saati icat etmiş ve bir çok eser yazmıştır. bunlardan bazıları;

















Eserleri

  • Risale-i fi’l Hey’e (astronomi)
  • Şerh-i Tici Uluğ Bey (astronomi)
  • Risale-i fi’l Fethiye (astronomi, Risale-i fi’l Hey’e adlı eserinin Arapçasıdır)
  • Risale fi’l Muhammediye (matematik, cebir ve hesap)
  • Unkud-üz-Zevahir fi Man-ül-Cevahir]] (Günümüz Türkçesi: Mücevherlerin Dizilmesinde Görülen Salkım)
  • Et-Tezkire fî Âlâti’r-RuhâniyyeTakiyyuddîn Râsid bu eserden söz eder.
  • El-‘Unkûdu’z-Zevâhir fî Nazmi’l-Cevâhir: (Arapça sarf ilmi konusunda kaleme aldığı bir giriş ve üç bölümden oluşan bir eseridir)

Yazı gezinmesi