Aylardır, araştırmacıların en sonunda zaman kristallerini yarattığı yönünde bir spekülasyon devam etmekte.Bunlar sadece uzayda değil, zamanda da tekrar eden atomik yapıda ve enerji olmaksızın sonsuz hareketlilik halinde olan gizemli kristaller.
Kaliforniya Berkeley Üniversitesi’nden Araştırmacı Norman Yao “Bu maddeniz yeni bir fazı ancak aynı zamanda kararsız maddenin ilk örneklerinden biri; geçtiğimiz yüzyılın yarısı boyunca kararlı maddeleri inceledik, artık kararsız maddelerin dünyasını keşfedeceğiz”diyor.
Zaman kristalleri kavramı birkaç yıldır konuşulmakta.İlk kez nobel ödüllü fizikçi Frank Wilczek tarafından ” zaman kristalleri en küçük enerji seviyesinde ‘temel durumda’ bile hareket etmeye devam ettiği görülen yapılardır”ifadesini ortaya atıyordu.
Genellikle bir maddenin sistemin “sıfır nokta enerjisi” diye de bilinen temel durumundayken hareket etmesi teorik olarak imkansızdır. Ancak Wilczek bu durumun zaman kristalleri için geçerli olmadığını öngördü. Normal kristallerin uzayda tekrar eden bir atomik yapısı var, elmasta ki karbon kafes gibi ve bunlar temel halde oldukları için hareketsizdir. Ancak zaman kristallerinin yapısı zaman da tekrar etmekte, sadece uzayda değil ve temel durumda da salınmaya devam etmektedirler. Bunu dokunduğunuzda sallanmaya devam eden jöle gibi hayal edin. Zaman kristalleri de bu şekilde, tek fark hareketinin herhangi bir enerji olmadan ortaya çıkması yani dokunmadan! Bir zaman kristalini, maddenin yepyeni formu olan “kararsız madde” yapan şey kendi doğal, temel halinde devamlı salınan kristalini yapılmış olması. Yao ve ekibi, tam olarak bir zaman kristali yapmak ve onun özelliklerini ölçümlemek üzere ayrıntılı bir projeyi ortaya koyarken zaman kristallerini çevreleyen çeşitli fazların nasıl olması gerektiğini de tahmin edebiliyorlar. İndiana Üniversitesinden bu çalışmalara dahil olmayıp makaleye katılan Phill Richerme ; zaman kristallerinin maddenin yeni bir halinin olduğunun altını çizerek birbiriyle asla kıyaslanamaz sistemlerde benzer sonuçların ortaya çıkmasının; konunun sadece küçük, spesifik sistemlere indirgenecek basit bir merak olmayacağını açıklıyor.
Proje detayları Physical Review Letters’da yayımlandı. Bu konu hakkındaki makalenin tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynak: bilim.org