İzzet Baysal, 1907 yılında Bolu’nun Karaçayır Mahallesi’nde dünyaya gelmiştir. Babası Rüştiye Mektebi mezunu Memur Ahmet Canip Efendi, annesi de Bolu’nun Alpagutbey Köyü’nden Hafız Behiye Hanım’dır. İkisi erkek, ikisi kız dört çocuklu ailenin en küçük çocuğu İzzet Baysaldır.
İzzet Baysal, ilk ve orta öğrenimini Bolu’da yapmıştır. 1926 yılında İstanbul’da Mekteb-i Sultan-i Nefise’ye (bugünkü ismi ile Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) kaydolur ve 1931 yılında Mimar olarak mezun olur. Dar gelirli bir ailenin çocuğu olan İzzet Baysal, 1927 yılında babasını da kaybetmiştir. Ama yılmamış, tatil aylarında ve okurken çeşitli işlerde çalışarak öğrenimini devam ettirmiş ve 411 no’lu diplomayı başarı ile almıştır.
Memuriyet hayatına Bolu Nafia (Bayındırlık) Müdürlüğü’nde Mimar olarak başladı. 1932 yılında birkaç arkadaşı ile birlikte Gerede İlçesi’nin imar planını yaptı.
Daha sonra Ankara’da Milli Müdafaa Vekaleti Hava Müsteşarlığı’nda Mimar olarak çalışmaya başladı. Görevi icabı Eskişehir Hava Meydanı inşaatının koordinatörlüğünü yapmıştır. 1934 yılında bu görevinden istifa eder ve Eskişehir Belediyesi’nde Fen İşleri Şefi olarak göreve başlar. Aynı yıl Eskişehir Lisesi’nde Coğrafya Öğretmeni olarak görev yapan Çanakkale’li Refika Pınar ile evlenir.
1936 yılında Ankara’da serbest olarak çalışmaya başladığını görürüz.1939 yılında tek evlatları olan Esin dünyaya gelir.
Ankara’da Azerbaycan temsilcisi Sadri Maksudi Aral’ın ve Medine Muhafızı Fahrettin Paşanın köşk projelerini İzzet Baysal yapmıştır.
1939 yılında vatani görevini yapmak üzere Afyon’a gitmiştir ve 1942 yılında tekrar Ankara’ya dönmüştür.
Başlayıp bitirdiği inşaatlara gelince;
Ankara Etlik Veteriner Laboratuarı, Bolu Devlet Hastanesi, Bolu Lisesi, Bolu Ziraat Bankası Evleri, Bolu Kız Enstitüsü (Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi), Bolu Kapalı Cezaevi, Bolu-Adapazarı yolu üzerindeki Melen Köprüsü inşaatı ve yol inşaatları bunlardan bazılarıdır.
1942 yılında eşi Refika Hanım vefat edince, elindeki mevcut işlerini tamamlayıp, 1943 yılında İstanbul’a gider ve Karaköy’de Perşembe Pazarı’nda sıhhi tesisat ve hırdavat üzerine çalışan bir mağazayı satın alır ve ticarete başlar. Aynı zamanda kapı kilitleri imali için küçük bir atölye kurmuştur. Ama bu O’na yetmemiş, dükkanında sattığı “boru ekleme parçaları”nın neden yerli üretilemediğine kafa yormaya başlamıştır.
İki kere Almanya’ya giderek Temper Dökümü’nün ne olduğunu araştırır, bu dökümden imal edilen boru ekleme parçalarının Türkiye’de imali için çalışmalar yapar ve neticede 1950 yılında özel teşebbüsün ilk Mekanize Döküm Fabrikası’nı kurar.
Baysal’ın çok zor şartlarda kurduğu bu fabrika üretime geçer geçmez Avrupalı Şirketler (6 büyük üretici Zürih’te bir kartel oluşturmuşlardır.) Türkiye’nin bu çiçeği burnunda kuruluşunu batırmaya çalışırlar ve Türkiye’ye yaptıkları ihracata % 40 indirim uygulamaya başlarlar. İzzet Baysal, her zaman olduğu gibi azmi, cesareti, çalışkanlığı ve sabrı ile bazı geceler fabrikada yatarak da olsa, bu işin de üstesinden gelmiştir. Hatta, 1970’li yıllarda Avusturya, Almanya, Yunanistan ve Arap ülkelerine ihracata başlamıştır
1951 yılında İzzet Baysal Döküm Sanayii Müessesesi adı altında kurulan bu fabrika, 1957 yılında bir aile şirketi haline dönüştürülmüş, İzsal Döküm Sanayii A.Ş. adı altında bugünlere kadar faaliyetini sürdürmüştür.
En büyük yardımcısı 1953 yılında yanına aldığı yeğeni Ahmet Baysal’dır. Hayatta en fazla değer verdiği kişi ise, kızı Esin’dir. 1939 yılında dünyaya gelen Esin, İstanbul Boğaziçi Koleji mezunudur. 1964 yılında aynı kolej mezunu Ankara’nın köklü ailelerinden Avundukların oğlu Cahit Avunduk’la evlenmiştir.
Esin Avunduk, babasını hiçbir zaman yalnız bırakmamış, varlığı ile zor zamanlarda babasına hep destek olmuştur. Vakfın kurucuları arasında olup, aynı zamanda Yönetim Kurulu Üyesi ve başkan vekili olarak görev yapmaktadır.
1975 yılı ortalarına kadar bizzat işlerin başında gördüğümüz İzzet Baysal, daha sonra da haftanın 3-4 günü iş yerine giderek işlerini takip etmeye başlamıştır. Gelir Vergisi’nde altın madalya ile ödüllendirilmiş, İstanbul’da Kurumlar Vergisi verenlerin ön sıralarında yer almıştır. 1986 yılında ikinci eşi Nafize Hanım’ı kaybetmiştir. 1986 yılının sonunda İzzet Baysal Vakfı’nı kurmuş ve tüm varlığını vakfına vasiyet etmiştir. 1994 yılı Eylül ayının sonunda iş hayatından çekilmiş ve çalışmalarını İzzet Baysal Vakfı’nda yoğunlaştırmıştır. 05.03.2000 tarihinde sabah saat: 07.00’de hakkın rahmetine kavuştuğunda 93 yaşında bulunmaktaydı. 08.03.2000 tarihinde hiç kimseye nasip olmayan muazzam bir kalabalıkla, kendi arzusu ve Bakanlar Kurulu kararı ile Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gölköy Kampüsündeki anıtmezarına, çok sevdiği ve her şeyini adadığı Üniversite gençliğinin kalbine defnedilmiştir.
Mekanı Cennet Olsun.
İzzet Baysal ve İzzet Baysal Vakfı’nın Bugüne Kadar Yaptırdığı Eserler
EĞİTİM TESİSLERİ
1- Bolu Belediyesi Nafize Baysal Kreşi, (donanımlı)
2- İstanbul Sarıyer Belediyesi İzzet Baysal Kreşi,
3- Bolu İzzet Baysal Anaokulu, (donanımlı)
4- Bolu Alpağutbey Behiye Baysal İlkokulu (Bolu Behiye Baysal İlkokulu olarak hizmete girmiş, sonra Behiye Baysal Anadolu Mahalli İdareler Lisesi olmuş, daha sonra Behiye Baysal Ticaret Meslek Lisesi olarak eğitim öğretime devam etmiş bir ara Otistik Çocuklar Uygulama Okulu olarak kullanılmış, sonra İmam Hatip Lisesi olarak kullanılan okul şu anda Spor Lisesi olarak hizmet vermektedir.)
5- Bolu Seyit Köyü Mehmet Baysal İlkokulu, (A.B)
6- Bolu Canip Baysal İlköğretim Okulu,
7- Bolu Atatürk İlköğretim Okulu,
8- Bolu İzzet Baysal 50.Yıl İlköğretim Okulu,
9- Bolu Behiye Baysal İlköğretim Okulu, (AB)
10- Bolu İzzet Baysal Çıraklık Eğitim Merkezi,
11- Bolu İzzet Baysal Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulu (Bilgisayar donanımlı)
12- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi (donanımı ile birlikte)
13- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi Kız ve Erkek Öğrenci Yurdu (donanımı ile birlikte)
14- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi Öğretmen Lojmanları (A blok 8 daire)
15- Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi Öğretmen Lojmanları (B blok 8 daire)
16- Bolu Mimar İzzet Baysal Anadolu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi (15.02.2002 tarih ve 315/2831 sayılı Valilik oluru ile okulun isminin başına Mimar kelimesi ilave edilmiştir.)
17- Bolu İzzet Baysal Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi
18- Bolu İzzet Baysal Zübeyde Hanım Kız Meslek Lisesi Yurdu ve Defile Salonu
19- Dr. Tevfik Atay Sağlık Eğitim Merkezi(AB)
20- Emine Baysal Eğitim ve Uygulama Okulu(M.B)
21- İzzet Baysal Merkez Anadolu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi
22- İzzet Baysal Merkez Anadolu Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Yemekhanesi
(Şu anda okul kütüphanesi olarak hizmet veriyor.)
23- Canip Baysal Lisesi
24-Mehmet Baysal Uygulama Okulu(M.B)
25-Ticaret Lisesi Bilgisayar laboratuarı(2004 yılında yenilenmiştir)(A.B)
26-Çaydurt Çimento İlköğretim Okulu Bilgisayar Laboratuarı(A.B)
27-Gazipaşa İlköğretim Okulu Bilgisayar Laboratuarı(A.B)
28-Sakarya İlköğretim Okulu Bilgisayar Laboratuarı(A.B)
29-Canip Baysal Lisesi Bilgisayar Laboratuarı
30-Cumhuriyet İlköğretim Okulu Bilgisayar laboratuarı(M.B)
31-Emine ve Mehmet Baysal Uygulama Okulu Lojmanı(A.B)
32- Bolu İzzet Baysal Otelcilik Meslek Lisesi’ne 8 derslikli Prefabrik Okul
33-Bolu İzzet Baysal Anadolu Lisesi 4 derslikli Prefabrik Okul
34-Bolu Abant İlköğretim Okulu 4 derslikli Prefabrik Okul
35-Bolu Atatürk İlköğretim Okulu 8 derslikli Prefabrik Okul(A.B)
36-Bolu Atatürk Lisesi 4 derslikli Prefabrik Okul(A.B)
37-Bolu Çaydurt İlköğretim Okulu 4 derslikli Prefabrik Okul(A.B)
38-Bolu Mimar İzzet Baysal Endüstri Meslek Lisesi 2 derslikli Prefabrik Okul(M.B)
39-Bolu Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Konser Salonu (A.B)
40-Bolu Fen Lisesi Spor Salonu (A.B)
41-İzzet Baysal Sağlık Meslek Lisesi ve Yurdu
42-Canip Baysal Öğrenci Yurdu
43-Mebrure ve İlhan Bağışgil Anaokulu 1 (M.B)
44-Bolu Anadolu Öğretmen Lisesi Solmaz ve Ahmet Baysal Çok Amaçlı Salon(AB)
45-Emine-Mehmet Baysal Lisesi (AB)
46-Mebrure-İlhan Bağışgil Anaokulu 2 (M.B)
47-Emine-Mehmet Baysal Lisesi Spor Salonu (M.B)
48-Emineana Anaokulu (AB)
49-Mimar İzzet Baysal Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Spor Salonu (MB) 11.05.2014
50-İzzet Baysal İlkokulu Ek binası
51-Refikaana Anaokulu
52-Mehmet Baysal Spor Salonu (M.B)
53-Kadriyeana Anaokulu) (A.B)
54-İzzet Baysal Ortaokulu ve Spor Salonu inşaatı devam etmektedir.
A.B = Ahmet BAYSAL tarafından
M.B = Mebrure BAĞIŞGİL (BAYSAL) tarafından
ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ
1-Fen-Edebiyat Fakültesi
2- Fen-Edebiyat Fakültesi Laboratuar binaları ve donanımı, Bilgisayar Laboratuarı ve bu laboratuarların tefrişi
3- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Erkek Öğrenci Yurdu (800 kişilik, tefrişi ile birlikte)
4- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kız Öğrenci Yurdu (800 kişilik, tefrişi ile birlikte)
5- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Elemanları Lojmanı (A blok, 20 daire)
6- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Elemanları Lojmanı (B blok, 20 daire)
7- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Elemanları Lojmanı (C blok, 20 daire)
8- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Elemanları Lojmanı (D blok, 20 daire
9- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Tesisleri (114 yatak kapasiteli)
10- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Personel ve Öğrenci Yemekhaneleri 2 Blok (2000 kişilik-donanımlı)
11- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Isıtma Tesisleri
12- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Bolu Meslek Yüksekokulu Kantin tefrişi ve Bilgisayar Laboratuarları
13- Abant İzzet Baysal Üniversitesi çok amaçlı Kültür Merkezi donanımları ile birlikte (26.10.1995)
14- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Kapalı Spor Tesisleri Kompleksi (Türkiye’de türünün üçüncüsü olan ve İtalyan şişirme teknolojisi ile dökülen 2 adet betonarme kubbe ve ortasında bir idare binası ile meydana gelen tesisler, tefrişi ile birlikte)
15- Bu binaların çevre tanzimi ve yolları vakıf tarafından yaptırılmıştır
16- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Rektörlük Binası, donanımı ile birlikte.
17- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Araştırma Görevlileri için Lojman(E Blok 20 daire)
18- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Öğretim Görevlileri için Lojman (F Blok 20 daire)
19- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Görevlileri ile ilgili Lojman (G Blok 20 daire)
20- AİBÜ Isı Merkezi Binası
21- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Camisi
22- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Turgut Gülez Araştırma Laboratuarı
23-Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nin temeli 28 Kasım 1998 de Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel tarafından atıldı. 14 Kasım 2002 de devir teslim tutanağı ile üniversiteye teslim edildi.
24-Abant İzzet Baysal Üniversitesi İzzet Baysal Tıp Fakültesi Morfoloji Binası 23 Eylül 2003 de devir teslim tutanağı ile üniversiteye teslim edildi.
25-Abant İzzet Baysal Üniversitesi Hayvan Laboratuarı ve Isı Merkezi
26-Abant İzzet Baysal Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Eğitim Fakültesi Bilgisayar Laboratuarları ile Tıp Fakültesi Morfoloji Binası Otomasyonu.
27-Abant İzzet Baysal Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi (2006-2007 akademik yılında hizmete girmiştir)
28- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Canip Baysal Camii Ek İnşaatı
29-İzzet Baysal Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi (11 Mayıs 2013)
30-AİBÜ Seben İzzet Baysal Meslek Yüksekokulu (15 Ekim 2014 tarihinde açılışı yapıldı)
31-AİBÜ Seben İzzet Baysal Meslek Yüksekokulu Öğrenci Yurdu
32-AİBÜ Seben İzzet Baysal Meslek Yüksek Okulu Basketbol ve Voleybol Sahası
SAĞLIK TESİSLERİ VE SOSYAL HİZMET TESİSLERİ
35 adet İzzet Baysal Sağlık Evi (Bolu Merkez ve İlçe Köylerine); donatılmış olarak
36- Bolu Merkez İlçe’ye 5 No’lu İzzet Baysal Sağlık Ocağı
37- Bolu Refika Baysal Ana sağlık Merkezi, Misafirhane ve Hemşire Eğitim Merkezi
38- Bolu İzzet Baysal Acil Servis Ünitesi (Bilahare gene Vakıf tarafından İzzet Baysal Kadın Doğum ve Çocuk hastanesine dönüştürülmüştür.)
39- Bolu Mehmet Baysal Hemşire Eğitim Merkezi (donanımlı)(M.B)
40- Bolu Emine Baysal Hasta Pavyonu(donanımlı) (A.B)
41- Bolu İzzet Baysal Hemodializ Ünitesi
42- Bolu İzzet Baysal Devlet Hastanesi Külliyesi (200 yataklı)
43- Bolu Devlet Hastanesi’ne Sterilizatör
44- Bolu Baysal Camii (M.B)
45- Bolu İzzet Baysal Yaşlılarevi ve Kız Yetiştirme Yurdu
46- Bolu İzzet Baysal Huzurevi(donanımlı)
47- Bolu İzzet Baysal Huzurevi Lojman ve İdare Binası
48- İstanbul İzzet Baysal Huzurevi(donanımlı)
49- Bolu İzzet Baysal Devlet Hastanesi Sosyal Hizmet Binası
50- Bolu SSK Hastanesi’ne Otoanalizatör ve 6 adet Hemodializ cihazı
51- İstanbul Sarıyer Belediyesi İzzet Baysal Sağlık Merkezi tıbbi donanımları.
52- İzzet Baysal Hastanesi Bulvarı (Belediye eliyle)
53- İzzet Baysal Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi.(tüm donanımı ile)
54- Solmaz ve Ahmet Baysal Öğretmen evi (A.B) .(tüm donanımı ile)
Kaynakça: https://izzetbaysalvakfi.org.tr