Bir maddenin sıvı içerisinde asılı kalmasıyla oluşan heterojen karışımlardır. Dışarıdan bakıldığında homojen görünümlüdür. Kısacası uzaktan bakıldığında homojen görünür ancak ışığa tutup yakından bakıldığında içindeki parçacıklar görülebilir.
Kolloidal çözeltileri diğer çözeltilerden ayıran başlıca özellik bu taneciklerin büyüklüğüdür. Taneciklerin büyüklüğü 10-5 cm ile 10-7 cm arasında ise çözelti, kolloid çözeltisidir.
Kolloidal çözeltilere verilebilecek en iyi örnekler süt ve kandır. Sütün içerisinde süt yağı vardır bu katı parçacıklar gözle görünemeyecek kadar küçüktür bu nedenle homojen bir görünüm hissi vermektedir, bir süre bekletilen süt yağının üstte toplanmasıyla birlikte heterojen karışım olduğunu anlayabiliriz.
Kolloidal çözeltiler, dağılma fazı ve dağılan faz olmak üzere iki fazdan oluşur. Dağılma fazı homojen bir ortamdır. Bu ortam katı, sıvı veya gaz halde olabilir. Dağılan fazı oluşturan tanecikler ise çok sayıda atom veya atom gruplarından oluşmuş olup bu tanecikler ışık mikroskobunda görülmez, ancak elektron mikroskobunda görülebilir.[2] Kolloidal sistemler dağılma ve dağılan fazın katı, sıvı ve gaz halde olmasına göre 8 tipte incelenebilir:
| Dağıtıcı Ortam | Dağılan Faz | Sistemin Adı | Örnek |
| Sıvı | Katı | Sol | Boya, mürekkep, altın çözeltileri |
| Sıvı | Sıvı | Emülsiyon | Süt, krema, tereyağı, su-yağ karışımı |
| Sıvı | Gaz | Köpük | Sabun köpüğü, kremşanti |
| Katı | Katı | Katı Sol | Alaşım, renkli cam, mineral taşlar (kuvars, opal vs.) |
| Katı | Sıvı | Jel | Peynir, jöle, ayakkabı cilası |
| Katı | Gaz | Katı Köpük | Kek, ekmek, süngertaşı, lav |
| Gaz | Katı | Katı Aerosol | Duman, toz |
| Gaz | Sıvı | Aerosol | Buhar, sis, bulut |
Gerçek çözelti
iki ya da daha fazla maddenin homojen olarak karıştırılmasıyla oluşan çözeltilerdir. Çözücüyle homojen karışan çözünen taneciklerin boyutları 1 nm den daha küçük olan bir çözeltidir. Örnek olarak su ve şeker çözeltisi verilebilir. Çözelti filtre edilmesine rağmen ayrışma oluşmamaktadır.
Süspansiyon çözelti; iki veya daha fazla maddenin heterojen olarak karıştırılmasıyla oluşan çözeltilerdir. Tanecik boyutları 1000 nm’den büyük olan heterojen karışımlardır. Tanecikler gözle görülebilmektedir. Çözelti oluşturulduktan sonra tanecikler yerçekiminin etkisiyle çökmeye başlamakta ve bölgesel ayrışma oluşmaktadır. Su ve topraktan oluşturulan çözelti örnek olarak verilebilir.
Bir çözeltideki süspanse olma durumunu, temel akışkan içerisine katıştırılan partiküllerin yerçekimi kuvvetinden minimum düzeyde etkilenerek akışkan içerisinde askıda kalmalarını ifade etmektedir.
Kolloidlerin çözelti içerisinde homojen olarak dağılması ve zamandan bağımsız olarak özelliklerini koruması, kolloidlerin stabilitesini belirler. Kolloidlerin stabilitesi tanecik boyutu, kimyasal yapısı, dispersiyon ortamının iyonik yoğunluğu, pH ve elektriksel yük özellikleri vs. gibi bir çok etkene bağlıdır. Kolloidal taneciklerin boyutlarının çok küçük olması nedeniyle yerçekimi kuvvetinden çok az etkilenmektedirler.
Kolloidler yüzey yüklerine sahiptirler. Bu elektriksel yükler kolloidlerin davranışlarında etkilidir. Katı kolloid taneciklerin sıvı moleküllere karşı ilgili olmasına ve çekmesine “liyofilik” ve taneciklerin sıvı moleküllerine ilgisiz olma durumuna ise “lipofilik” olarak tanımlanır. Su içeren sistemlerde bu gruplar su sever ve su sevmez olarak hidrofilik ve hidrofobik olarak adlandırılır.
Kaynakça:
Gönül, N. , Çok Fazlı Sistemler Yüzey Kimyası ve Kolloidler